سرویس‌های اطلاعاتی کشورهای صاحب قدرت در جهان بدلیل مخفی‌کاری ذاتی‌شان، همواره از موضوعات مورد علاقه بودند و بزرگترین بمب‌های خبری جهان نیز به افشای عملیات و فعالیت‌های سرویس‌های اطلاعاتی اختصاص داشته است. در این گزارش به بررسی 5 سیستم جاسوسی دنیا می‌پردازیم.

آژانس امنیت ملی، هم‌چنین مشهور با سرواژه اِن‌اس‌اِی (NSA)، یک سازمان دولتی آمریکا است که به نحوی زیر نظر سازمان دفاع ایالات متحده آمریکا اداره می‌شود. این سازمان در 4 نوامبر سال 1952 تاسیس شد و وظیفه اصلی آن نظارت بر مخابرات و فعالیت‌های ماهواره‌ای و کشف رمز در ایالات متحده آمریکا می‌باشد. این کار مستلزم مقدار زیادی رمزشناسی (cryptanalysis) می‌باشد. همچنین این سازمان وظیفه حفاظت از مکالمات دولتی و سیستم‌های اطلاعاتی آمریکا را در مقابل سازمانهای مشابه بر عهده دارد که این کار نیز مستلزم مقادیر زیادی رمز نویسی (cryptography) می‌باشد.

این آژانس از اعضای کلیدی جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا است و یکی از محرمانه‌ترین سازمان‌های جاسوسی در جهان به شمار می‌آید. البته کار این آژانس محدود به جاسوسی ارتباطات است و جاسوسی انسانی را شامل نمی‌شود. همچنین طبق قانون، فعالیت‌های جاسوسی این آژانس محدود به روابط خارجی است اما در برخی مواقع نظارت‌های داخل مرزی را هم شامل می‌شود. این آژانس از اعضای جامعه اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا است و یکی از محرمانه‌ترین سازمان‌های جاسوسی در جهان به شمار می‌آید. مرکز این آژانس حوالی واشنگتن در ایالت مریلند  است.

NSA در مشارکت با آژانسهای مشابه در انگلستان، کانادا، استرالیا و زلاندنو که با عنوان گروه UKUSA شناخته می‌شوند، بصورت گسترده‌ای بر روی سیستمهایی به نام ECHELON کار می‌کنند که انتظار می‌رود توانایی مانیتور کردن بخش عظیمی از ارتباطات تلفنی، فکسی و داده‌ای جهان را داشته باشد. طبق یادداشتی در روزنامه New York Times بصورت فنی، تقریباً تمامی تلفنهای مدرن، اینترنت، فکس و ارتباطات ماهواره‌ای به خاطر ییشرفت‌های اخیر در تکنولوژی و ماهیت فضای باز (Open Air) اغلب ارتباطات رادیویی در سراسر دنیا، قابل استخراج می‌باشند. عملیات جمع آوری فرضی NSA بحران‌های زیادی را ایجاد کرده‌اند که اغلب به خاطر این تصور است که NSA حریم خصوصی آمریکایی‌ها را نقض می‌کند. اما دستورالعمل‌های (NSA USSID 18) به طور محکمی استراق سمع یا جمع آوری اطلاعات در مورد «افراد آمریکایی، سازمان‌ها، شرکت‌ها و ...» را بدون اجازه رسمی و صریح دادستان کل ایالات متحده (در موارد برون مرزی) و اجازه دادگاه مراقبت اتباع خارجه (در موارد داخلی) منع می‌کند. دادگاه عالی ایالات متحده، کلیه آژانس‌های جاسوسی را از تحت نظارت قرار دادن شهروندان آمریکایی منع کرده‌است. تنها در شرایط حاد و کمی جمع آوری اطلاعات یک موجودیت آمریکایی بدون اجازه امکان پذیر است مانند حملات 11 سپتامبر.

علاوه بر این ECHELON توسط شهروندان سایر کشورهای خارج پیمان اتحاد UKUSA مورد انتقاد قرار دارد، که البته ادعاهایی نیز وجود دارند مبنی بر استفاده حکومت ایالات متحده از این سیستم، برای تحریک مواردی خارج از حیطه امنیت ملی آن کشور، از قبیل جاسوسی صنعتی و جاسوسی سیاسی. این موارد شامل تکنولوژی توربین بادی بدون دنده که توسط شرکت آلمانی Enercon طراحی شده بود و نیز تکنولوژی گفتار که توسط شرکت بلژیکی Lernout&Hauspie طراحی شده بود، می‌شود. همچنین مقاله در روزنامه? Baltimore Sun در سال 1995 نشان می‌دهد که شرکت هوافضای Airbus یک قرارداد 6 میلیارد دلاری با عربستان سعودی را در سال 1994 پس از اینکه NSA گزارش داد که مدیران Airbus از مدیران سعودی رشوه گرفته‌اند، از دست داده‌است. همه? اینها در این شرایط رخ داده‌است که هدف اصلی NSA تنها بدست آوردن اطلاعات جاسوسی خارجی بخصوصی است که مربوط به امنیت ملی یا عملیات جاسوسی نظامی رایج می‌باشد.

آقای Andy McNab در کتاب Firewall گفته‌است که اتحاد UKUSA طراحی شد تا NSA،GCHQ و سایر سازمانهای مشابه اطلاعات شهروندان دیگری را بدست آورد. این بدین معناست که NSA بصورت قانونی نمی‌تواند بر روی شهروندان آمریکایی نظارت داشته باشد، اما GCHQ می‌تواند این کار را برای این سازمان انجام دهد.

ماموریت NSA، بر طبق دستورالعمل اجرایی 12333، جمع آوری اطلاعاتی است که شامل «جاسوسی خارجی یا ضد جاسوسی» می‌شود و نه «بدست آوردن اطلاعات مربوط به فعالیت‌های درون مرزی اشخاص آمریکایی». NSA گفته‌است که برای جمع آوری اطلاعات فعالیت‌های جاسوسی خارجی در داخل مرزهای ایالات متحده به FBI وابسته‌ است و فعالیت‌های داخلی خود را فقط به سفارت خانه‌ها و ماموریت‌های ملل بیگانه محدود کرده‌ است. فعالیت‌های نظارتی NSA محدود به قانون حفظ حریم شخصی آمریکایی‌ها می‌باشد، اما این محدودیت‌ها برای اشخاص غیر آمریکایی که در خارج از مرزهای آمریکا هستند، اعمال نمی‌شود. این فعالیت‌ها، بخصوص شنود تلفنی درون مرزی و برنامه‌های پایگاه داده? تماس‌ها، سوالاتی در مورد گسترش فعالیت‌های NSA و نگرانی‌ها درمورد تهدید برای حریم خصوصی ایجاد کرده‌است.

1. شنود سیمی درون مرزی در دوران ریاست جمهوری ریچارد نیکسون آغاز شد و در سالهای پس از کناره گیری ریچارد نیکسون، بازرسی‌هایی در مورد استفاده نادرست از امکانات CIAو NSA انجام گرفت. در برخی از این بازرسی‌ها، از روی توطئه? ترور فیدل کاسترو و همچنین چندین مورد شنود سیمی بر روی افراد آمریکایی پرده برداری شد.

2. شنود سیمی و استخراج داده‌های ThinThread: یکی از برنامه‌های شنود سیمی بنام ThinThread در اواخر دهه? 1990 مورد آزمایش قرار گرفت، اما هیچ وقت مورد بهره برداری قرار نگرفت. پروژه? ThinThread هم شامل توانایی پیشرفته? استخراج داده‌ها بود و هم شامل حفاظت‌های حریم از پیش تعبیه شده. که البته این حفاظت‌های حریم شخصی پس از حوادث 11 سپتامبر توسط جورج بوش به حالت تعلیق در آمد تا توانایی‌های گروه‌های تجسس را در رابطه با مسئله? تروریسم افزایش دهد.

3. شنود سیمی بدون پیش اجازه در دوره ریاست جمهوری جورج بوش: در دسامبر 2005 روزنامه نیویورک تایمز، گزارش کرد که تحت فشار کاخ سفید و دستور مستقیم رئیس جمهور بوش، سازمان امنیت ملی، در اقدامی جهت جلوگیری از اقدامات خرابکارانه، کلیه تلفن‌های اشخاص آمریکایی که با افرادی خارج از کشور تماس گرفته بودند شنود کرده است.

سرویس اطلاعات مخفی موسوم (MI6) (Military Intelligence, Section 6) است که در سال 1909 با اجاره دفتر کوچکی در لندن آغاز به کار کرد. البته در واقع اولین مامور اطلاعاتی انگلیس سر "فرانسیس والسینگهام" در دوره الیزابت بود که با شنود و کشف طرح‌­های وی، علیه ملکه دسیسه و فتنه می­‌کرد. با اینکه این سازمان شباهت زیادی به همتای آمریکایی خود دارد، اما بسیار محرمانه­‌تر از آن عمل می­کند. MI6 معاونت خارجه سازمان مرکزی اطلاعات و امنیت انگلیس به شمار می­‌رود. وظیفه این نهاد، جمع­‌آوری، تحلیل، و انتشار اطلاعات برون مرزی است. حیطه قدرت این نهاد مانند همتای آمریکایی خود مشخص نیست. مثلا مسئولیت ضد اطلاعات MI5 با MI6 است. عملیات­‌های جاسوسی بسیاری تابحال از این سازمان صورت گرفته است. 

این سرویس امنیتی، با ورود آمریکا به عرصه جنگ جهانی دوم، نیروهای اطلاعاتی این کشور را تحت آموزش قرار داد. با ظهور هیتلر و به قدرت رسیدن وی، MI6 تمرکز خود را بر اروپا، آمریکای لاتین و بیشتر بخش­‌های آسیا قرار داد. تا دهه 1990 نام رییس سازمان و جزییات عملیاتی آن به هیچ وجه در رسانه‌­ها شنیده و دیده نمی‌­شد. و هنوز هم دستیابی جزییات مربوط به آن خیلی محدودتر از جزییات مربوط به MI5 ارائه می­‌شود. البته نباید از سرویس امنیت داخلی انگلیس موسوم به MI5 غافل شویم و یا این دو را با یکدیگر اشتباه بگیریم. با وجود اینکه حیطه وظایف این دو با یکدیگر متفاوت است، اما اشتراکاتی نیز دارند. این دو نهاد در سرتاسر جنگ­‌های جهانی و جنگ سرد، موازی با یکدیگر حرکت می‌­کردند. با اینکه MI5 ظاهرا سیاست فضای باز نسبت به جامعه انگلیس را از دهه 90 آغاز کرده، اما MI6 به دلیل اهمیت اطلاعات و نوع فعالیتش رویکردی کاملا بسته و محرمانه دارد. با اینکه سالیانه بودجه دو میلیارد پوندی این نهاد بطور روشن توسط دولت انگلیس تامین می­‌شود، اما در واقع MI6 به دلیل عملکرد فوق محرمانه‌­اش، در ظاهر هیچگاه وجود ندارد.

"روز بهجت" Rooz Bahjat، در مصاحبه خود با این روزنامه، اذعان کرده بود که سرویس‌­های اطلاعاتی انگلیس و عراق را در جریان حمله قریب الوقوع داعش به عراق با جزییات آن قرار داده بود، اما آنها این موضوع را جدی نگرفته بودند. وی معتقد است که دیگر تقریبا تمامی طول مرز مشترک عراق با سوریه و اردن از دست دولت عراق خارج شده و داعش با تمرکز بر مسلمانان متولد شده در خارج از عراق، آنها را جذب می­‌کند. او، این نیروها را 4 هزار نفر خواند؛ که از این تعداد 400 الی 450 نفر آنها انگلیسی هستند. بهجت معتقد است که اتحاد نیروهای بعثی سابق با داعش موجب حمله این گروه به موصل و دیگر شهرها شد.

در حالیکه داعش در حال پیشروی در شهرهای عراق است، خبرها حاکی از بازگشت برخی از تروریست‌های انگلیسی تبار این گروه به خاک انگلیس است. هم اکنون دولت انگلیس به شدت نگران ورود 300 تروریست انگلیسی که اخیرا از خاک عراق بازگشته و وارد انگلیس شده­‌اند است و دیوید کامرون –نخست وزیر- از سرویس‌­های امنیتی این کشور خواسته تا پیش از آنکه انگلیس تبدیل به آماج حملات تروریستی شود، چاره­‌ای بیاندیشند.

سیستم امنیت خارجی انگلیس موسوم بهMI6 در سال 2012 افشا کرد که تصمیم حذف صدام، 18 ماه پیش از آغاز جنگ آمریکا و متحدان در سال 2003 گرفته شد و هدف نهایی دست یافتن به مخازن عظیم نفتی بود نه کنترل سلاح کشتار جمعی.

گفتنی است که "دیدو مانینگ" - مشاور امنیتی نخست وزیر وقت انگلیس- نیز در آن مقطع زمانی، طی چندین سفر به ایالات متحده هماهنگی لازم با مقامات کاخ سفید برای طراحی حمله به عراق را انجام داد.

در همین باره «العرب آنلاین» به تشکیل گروه ویژه‌ای به نام SIS4 توسط MI6 اشاره کرد که برنامه‌های حمله به عراق را طراحی کرده و این موسسه اطلاعاتی، مشاور اصلی مقامات آمریکایی و انگلیسی در حمله به عراق در سال 2003 بود.

همچنین یکی از اعضای تیم انگلیسی اعزامی به آمریکا به «دیلی میل» گفت که تمامی احتمالات حمله القاعده و طالبان به نیروهای انگلیسی و آمریکایی حمله کننده به عراق نیز بررسی شد و به این نتیجه رسیدیم که تنها در صورتی در عراق موفق خواهیم شد که حمله گاز انبری و از یک کشور دیگر آغاز شود و در این صورت صدام به سرعت سقوط خواهد کرد و نفت عراق به آمریکا و انگیس تعلق پیدا خواهد کرد.

طبق گزارش منتشر شده اتحادیه عرب در ژانویه 2012، MI6، CIA، و موساد نقش اصلی را در برنامه­‌ریزی برای نیروهای شورشی سوریه داشته‌­اند. این سازمان‌های اطلاعاتی و در راس آنها MI6 در ارتباط نزدیک با شورای ملی و ارتش آزاد سوریه بوده‌­اند و شبه نظامیان اخوان المسلمین که از سوی رژیم اسراییل و دولت‌های ترکیه و آمریکا حمیات مالی و نظامی می‌­شوند را به خاک سوریه انتقال داده‌­اند. یکی از مستندات این گزارش، گزارش نوامبر 2013 به قلم "وبستر تارپلی" در موردحوادث سوریه است.

از برنامه‌­های MI6 این بوده که تروریست­‌ها باید با تک تیرانداز مردم بیگناه را هدف شلیک قرار دهند تا بدینوسیله بی‌­ثباتی ایجاد گردد. تارپلی، در این گزارش اشاره می­‌کند که این یک جنگ داخلی نیست. بلکه برقراری جوخه‌­های مرگ و رژه­ جولان­دهی تروریست­‌ها است که همانا روش مورد علاقه این سرویس­‌های اطلاعاتی می‌­باشد.

نیکلاس دیویس –نویسنده وبلاگ مشهور «جنگ، جنایت است»- معتقد است که MI6 و CIA با افزودن بر تنش میان تروریست­‌ها و حکومت بشار اسد، با غلو و بزرگنمایی قصد متهم ساختن اسد به جنایات بزرگ را دارند.

طبق گزارش مامور اعزامی اتحادیه عرب که از 24 دسامبر 2011 تا 8 ژانویه 2012 در سوریه بوده، اتفاقاتی نظیر انفجار خودروها و قطارهای حامل سوخت، بمب‌گذاری در مراکز شهری، مراکز تجاری، پ‌ل­ها، وسایل نقلیه عمومی، و ترور شخصیت­‌ها و مامورین پلیس و تخریب خطوط لوله سوخت، همه از برنامه‌­های از قبل تعیین شده برای سوریه بوده است.