به گزارش گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو» برنامه تلویزیونی ثریا برای دومین بار با موضوع «بررسی ابعاد تحریم‌ها» در چهارشنبه‌ی هفته‌ی گذشته به روی آنتن رفت. این برنامه با حضور مهندس افشین میرزایی (کارشناس ارشد حوزه‌ی تحریم) به بررسی تحریم‌های هسته‌ای، وسعت و اثر اقتصادی آن و نیز بررسی مستند و ملموس نه مانع که رفع تحریم‌ها از طریق مذاکرات را در عمل غیرممکن می‌سازد، پرداخت. در ادامه این برنامه نیز آقای میرکاظمی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، میهمان تلفنی این برنامه درباره وضعیت رفع تحریم‌ها بود. گفتنی است این برنامه واکنش فعالان فضای مجازی را در صفحه اینستاگرام حمید بعیدی نژاد (مدیرکل سیاسی وزارت خارجه و رئیس هیات کارشناسی مذاکرات هسته‌ای) به همراه داشت که بعیدی نژاد نیز به نظرات مخاطبان واکنش نشان داد و به این برنامه‌ی ثریا اعتراض کرد. مشروح گزارش این برنامه در ادامه آمده است.
معرفی کتاب «گزارش ناخوانده از سرانجام یک مسیر»
بخش اول این برنامه‌ِ با معرفی کتاب «گزارش ناخوانده از سرانجام یک مسیر» پیرامون ساختارهای تحریمی علیه ایران و بررسی نتایج توافق ژنو بر فضای اقتصاد ایران، آغاز شد. افشین میرزایی سرپرست تیم پژوهشی مؤلف کتاب، با اشاره به اهمیت پرداختن دقیق و مستند به موضوع تحریم‌ها، پیرامون این کتاب گفت: پژوهش این کتاب پیرامون تحریم‌ها به خاطر تأثیراتی که تحریم بر روی اقتصاد ما داشته و در این چند سال اخیر هم تشدید شده است و الان هم علّت اصلی ورود ما به مذاکرات؛ به گفته‌ی مسئولین کشور، صرفاً برای رفع تحریم‌ها بوده، انجام گرفته است.
میرزایی انتشار این کتاب را حاصل یک کار پژوهشی و تیمی دانست و افزود: سعی کردیم که به صورت مستند و عملی ساختار تحریم‌ها را در 9 حوزه‌ای که کشور را درگیر کرده بررسی کنیم. از جمله نفت، بانکی، پتروشیمی، خودروسازی، هواپیمایی و غیره. همچنین مفاد و اهمیت قوانین تحریمی، یعنی متون تحریمی آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت را بررسی کنیم و همچنین کارنامه‌ی توافق ژنو را ارائه بدهیم.
در توافق نهایی نیز رفع تحریم‌ها کاملا شبیه توافق ژنو خواهد بود
کارشناس تحریم بررسی آنچه در توافق ژنو رخ داد را با گذشت 16 ماه (یک سال و نیم) از آن و نیز به علّت آنکه این توافق، توافق مادر تمام توافقات بعدی محسوب می‌شود لازم دانست و گفت: به گفته‌ی آمریکایی‌ها این توافق و هر آنچه که در آن اتفاق افتاده است، در توافق نهایی نیز؛ حداقل در مورد برداشته شدن تحریم‌ها، تکرار خواهد شد.
وی افزود: دیوید کوهن که معمار تحریم‌های ایران شناخته می‌شود، چند ماه پیش به صراحت گفته است که شیوه‌ی برداشته شدن تحریم‌ها به همان شیوه‌ی توافق ژنو است. این اظهار نظر رجوع به توافق ژنو را خیلی برای ما مهم می‌کند.
توافق ژنو یک تجربه‌ی تاریخی مهم است
از طرفی هم توافق ژنو یک تجربه‌ی تاریخی مهم است. بالاخره یک مراوده‌ای با غرب داشتیم و لازم است که ثبت و ضبط شود. این کتاب سعی کرده است این تجربه را دقیق‌تر بررسی کند و با بررسی طراحی‌های پیچیده‌ای که غربی‌ها داشتند نشان دهد که درواقع از برداشته شدن تحریم‌ها چیز زیادی عاید کشورمان نشده است.
مهندس میرزایی خواسته‌ی ایران در مذاکرات را برداشته‌شدن همه‌ی تحریم‌ها دانست. وی خاطرنشان کرد تحریم‌ها همچنین باید به صورت یک‌جا و دقیقاً همان روز اعلام توافق؛ نه روز اجرای توافق که فاصله دارد، لغو شود.
در توافقات ژنو و لوزان فقط سخن از تحریم‌های «مرتبط با هسته‌ای» است
در ادامه میرزایی در پاسخ به سؤال مجری برنامه به تشریح معنای «تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای» پرداخت و گفت: هم در توافق ژنو -در بند گام اول و بند گام نهایی- و هم در توافق لوزان مکتوب شده است که فقط تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای برداشته خواهد شد. آن هم نه همه‌ی تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای بلکه یک سری قیودی وجود دارد که بر این قضیه مترتب شده است. بنابراین لازم است که این تحریم‌های هسته‌ای را بشناسیم و بدانیم که این تحریم‌ها چقدر وجود خارجی دارند و چه چیزی را شامل می‌شوند و چه چیزی را شامل نمی‌شوند.
وی اهمیت تحریم‌های اتحادیه‌ی اروپا و شورای امنیت را در مقابل تحریم‌های آمریکا ناچیز دانست و اظهار داشت: الان اگر آمریکا تحریم‌ها را برندارد، اتفاقی خاصی در برداشتن تحریم‌های اتحادیه‌ی اروپا و شورای امنیت –که در هر دوتایشان هم فقط برداشتن تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای مطرح است- نمی‌افتد.
هیچ «تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای» نداریم
مهندس افشین میرزایی با اشاره به جدول تحریم‌های اندیشکده‌ی بین‌المللی بحران گفت: مبنا و پایه‌ی این جدول بر اساس یک پژوهشی است که اندیشکده‌ی بحران –که از اندیشکده‌های معروف بین‌المللی است و مسئولین آمریکایی و نماینده‌ی کنگره و این‌ها عضو آن هستند- انجام داده است. این جدول قوانین تحریم آمریکا (قوانین تحریم کنگره و دستورهای اجرایی رئیس‌جمهور) را بر اساس مبداء تحریمی و یا علل وضع تحریم‌ها بررسی کرده است. بر این اساس سه دلیل اصلی تصویب داریم. «منع اشاعه‌ی سلاح‌های کشتار جمعی»، «تروریسم» و دیگری هم «نقض حقوق بشر» است. علل دیگری هم داریم که مهمترین‌ش بحث پولشویی است. یعنی چهار دسته‌ی کلی وجود دارد و همان‌طور که در این‌جا می‌بینیم، اسمی از هسته‌ای برده نشده است. ما شبیه‌ترین چیزی که به تحریم هسته‌ای داریم، منع اشاعه‌ی سلاح‌های کشتار جمعی است.
کارشناس ارشد تحریم با تذکر این نکته که منع اشاعه، صرفاً هسته‌ای نیست؛ موشک‌های بالستیک، سلاح‌های شیمیایی و میکروبی، پرتابگرها و سامانه‌های پرتاب را نیز شامل می‌شود، افزود: ما نمی‌توانیم بگوییم تحریم‌های منع اشاعه، فقط شامل تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای می‌شود و این دو مترادف هستند. در این جدول این دو تا را تفکیک کردند.
تحریم‌های مرتبط با اشاعه تسلیحات کشتار جمعی اثر اقتصادی اندکی دارند
اگر تخفیف بدهیم و تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای را همین منع اشاعه در نظر بگیریم، مشاهده می‌شود که از 7 قانون تحریمی کنگره، فقط دو قانون کنگره وجود دارد که صرفاً منع اشاعه هست. بقیه‌ی قوانین تحریم چند منظوره هستند. همان دو قانون هم اثر اقتصادی‌شان -همانطورکه این اندیشکده بررسی کرده است-، کم است. در بقیه‌ی قوانین کنگره هم قانونی نداریم که صرفاً منع اشاعه باشد. یعنی فقط آن دو تا قانون است که منع اشاعه است. تصویب یکی از آن‌ها مربوط به سال 1992 است و دیگری نیز سال 2011? البته این‌ها قوانین فعال کنگره هستند. یک سری قوانین وجود دارد که دیگر فعال نیستند. از قوانین فعال کنگره دو تا تحریم منع اشاعه داریم که آن دو تا تحریم هم اثر اقتصادی‌شان پایین هست.
مهندس میرزایی پیرامون دستورهای اجرایی رئیس‌جمهور آمریکا نیز گفت: در مورد دستور اجرایی‌ها هم این‌جا می‌بینیم که از میان 10 دستور اجرایی، فقط یک دستور اجرایی هست که آن هم اثر اقتصادی اش کم (Low) است. در وضع بقیه‌ی دستورهای اجرایی هم نداریم که علّت، صرفاً منع اشاعه باشد. یعنی از بین 10 دستور اجرایی فعالی که الان وجود دارد فقط یکی منع اشاعه است. پس در مجموع بین قوانین کنگره و دستور اجرایی‌ها فقط سه قانون داریم که آن سه قانون هم اثر اقتصادی‌شان کم است.
کارشناس حوزه‌ی تحریم با اشاره به اینکه علّت کثرت دستور اجرایی‌های رئیس‌جمهور، تصویب تحریم‌ها توسط رئیس‌جمهور آمریکا نیست بیان کرد: این تحریم‌ها اکثرشان مصوبات کنگره است که طبق قوانین توسط رئیس‌جمهور آمریکا، تنها ابلاغ شده‌اند.
تحریم‌های مهم و اثرگذار علل وضع چند منظوره دارند
وی ضمن اشاره به متن قانون‌های اصلی و مهم کنگره‌ی آمریکا، علّت وضع این قوانین را چندمنظوره دانست و افزود: در آمریکا هر سال همراه با بودجه‌ی سالانه یک بحثی وجود دارد به اسم قانون اختیار دفاع ملی (NDAA) که در واقع دفاع ملی نیست، دست اندازی به کشورهای مختلف است. قانون NDAA 2012 خیلی مهم است. چون بانک مرکزی ما طبق این قانون تحریم شده است و آن بحث فروش نفت ما هم که مکمل تحریم بانک مرکزی بوده است، طبق همین قانون تعیین شده است. جاهای مختلف این قانون مشخص کرده که علل وضع قانون و در واقع بهانه‌های تحریم، چیست. ابتدا این بحث منع اشاعه را گفته است. بعد پولشویی و تروریسم بین‌الملل را گفته است. یعنی می‌بینید که اصلاً اسمی از هسته‌ای نیست.
در ادامه مجری برنامه با اشاره به مصاحبه‌ی اوباما با شبکه‌ی العربیه که گفته بود نگران تحریم‌ها نباشید و ما اجرای تحریم‌های غیر هسته‌ای را با قوت هر چه تمام‌تر ادامه می‌دهیم، تأکید کرد در واقع این نمونه‌ای از آن تحریم‌هایی اصلی‌ای ست که ادامه پیدا می‌کند.
افشین میرزایی در ادامه با اشاره به اهمیت تحریم بانک مرکزی افزود: تحریم بانک مرکزی ما خیلی مهم است. این که می‌گوییم خیلی مهم بوده است، به این معنی نیست که کشورمان دست بسته بوده است. اما در مذاکرات قرار است همین تحریم‌های مهم را برداریم. یا مثلاً قانون CISADA هم همین طور. در مقدمه‌ی قانون علل وضع را موشک‌های بالستیک و بعد بحث تروریسم می‌داند و در ادامه اشاره‌های دیگری هم دارد و بحث حقوق بشر و بحث آزادی‌های مذهبی را گفته است. همچنین بحث پولشویی را تکرار کرده است. می‌بینید که CISADA هم همین‌طور. آن هم چندگانه هست. قانون IFCA هم یک قانون مهمی هست در آمریکا. آن هم همین طور، دلایل مختلفی دارد.
مجری برنامه با اشاره به اینکه قراردادن واژه‌ی تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای در متون توافق ژنو و تفاهم لوزان، قیدی کاملاً زیرکانه است تا اکثر تحریم‌های اصلی را از توافق‌ها خارج کنند، افزود حالا اگر هسته‌ای را هم کوتاه بیایید و غنی‌سازی را کنار بگذارید -این محدودیت‌هایی که ما پذیرفتیم را بپذیرید- اتفاق خاصی نمی‌افتد و تحریم‌های اصلی قرار هست که سر جایش بماند.
استفاده از عبارت تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای، پیش از توافق ژنو سابقه نداشته است
کارشناس تحریم با تأیید اظهارات مجری برنامه گفت: اصلاً این واژه‌ی Nuclear-related Sanctions یک واژه‌ای است که شاید قبل از این اصلاً سابقه نداشته است و با توافقات اخیر وارد فضای حقوقی، سیاسی و اقتصادی شد. این را اتفاقاً 344 نفر از نماینده‌های کنگره نامه زدند به اوباما و در نامه اشاره کردند که مفهوم تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای اصلاً در قوانین آمریکا وجود ندارد. بعضاً فکر می‌کنند که تفاوتی وجود دارد بین کنگره و دولت آمریکا. کنگره آن نامه را زده است و دولت آمریکا هم در پاراف‌های نهایی که همین چند ماه پیش منتشر کرده است، این را گفته است که معماری تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای کاملاً حفظ می‌شود و بازگشت‌پذیر هم هست. بحث تروریسم، حقوق بشر و موشک‌های بالستیک را هم گفته است.
ادامه در صفحه بعدی ...
